Shërbimet e navigacionit ajror (SHNA)

Termi “shërbime të navigacionit ajror” përdoret për të përshkruar grupin e shërbimeve që i ofrohen fluturakeve në ajër për t’i mundësuar fluturim të sigurt nga një destinacion në tjetrin.

Shërbimi i kontrollit të trafikut ajror (KTA)

Shërbimi i kontrollit të trafikut ajror është shërbim që ofrohet nga zyrtarë të licencuar të KTA-së me qëllim të:

• Evitimit të përplasjeve:
  • mes fluturakeve
  • në hapësirën manovruese, mes fluturakeve dhe pengesave; si dhe
• Përshpejtimit dhe mirëmbajtjes së rrjedhës së trafikut ajror.

Shërbimi i komunikimit, navigimit dhe vëzhgimit (KNV)

Shërbimi i komunikimit, navigimit dhe vëzhgimit është shtylla teknike e sistemit të Menaxhimit të Trafikut Ajror (MTA). Ky shërbim përkujdeset për planifikimin, instalimin dhe mirëmbajtjen e sistemeve teknike që përdoren nga KTA-të për ofrimin e shërbimit të kontrollit të trafikut ajror.

Shërbimi i komunikimit është përgjegjës për sistemet komunikuese të zërit dhe të të dhënave që përdoren për komunikim tokë-ajër mes pilotëve dhe KTA-ve dhe për komunikim midis njësive të KTA-së dhe personave tjerë relevantë.

Shërbimi i navigimit është përgjegjës për pajisjet naviguese të instaluara në tokë, të cilat mundësojnë navigimin efikas dhe të sigurt të fluturakeve në ajër. Këto pajisje vazhdimisht transmetojnë radio sinjale që ndihmojnë fluturaket të përcaktojnë pozitën e tyre në hapësirë, pavarësisht kushteve meteorologjike. Pajisjet naviguese luajnë rol kritik sidomos në sistemet për aterrim me anë të instrumenteve (ILS), të cilat i mundësojnë fluturakeve të aterrojnë bazuar vetëm nga sinjalet e transmetuara nga këto pajisje.

Shërbimi i vëzhgimit është përgjegjës për sistemet e vëzhgimit, të cilat i ofrojnë KTA-së paraqitjen vizuale të fluturakeve që fluturojnë nëpër hapësirën ajrore nën kontroll. Sistemet tradicionale të vëzhgimit, siç janë radarët primarë dhe sekondarë, janë ende sistemet që preferohen më shumë nga Ofruesit e Shërbimeve të Navigacionit Ajror (OSHNA). Megjithatë, sistemet bashkëkohore, të cilat bazohen në sinjale satelitore, siç janë ADS-B dhe MLAT, kanë filluar të instalohen me të madhe në aeroportet evropiane.

Shërbimi i informatave aeronautike (SHIA)

Qëllimi i shërbimit të informatave aeronautike  është të sigurojë rrjedhën e informatave/të dhënave aeronautike të nevojshme për sigurinë, rendin, ekonominë dhe efikasitetin e navigacionit ajror ndërkombëtar. SHIA është përgjegjës për mbledhjen/sistemimin, redaktimin, formatimin, publikimin dhe distribuimin e të dhënave aeronautike te pilotët, njësitë KTA dhe palët tjera relevante. Të dhënat aeronautike, varësisht nga natyra e informatës, publikohen dhe distribuohen nëpërmjet këtyre dokumenteve kyçe:

• Publikimit të Informatave Aeronautike (AIP)
• NOTAM-ëve
• Qarkoreve të Informatave Aeronautike (AIC)
• Buletineve Informative të Para-Fluturimit (PIB)

AIP e Kosovës

Shërbimi meteorologjik

Shërbimi meteorologjik u ofron informata mbi kushtet meteorologjike përdoruesve të hapësirës ajrore, njësive KTA dhe palëve tjera relevante. Ky shërbim ofron raporte vëzhguese të motit, siç janë METAR, SPECI, etj., dhe raporte parashikuese të motit, siç janë TAF dhe SIGMET. Shërbimi meteorologjik gjithashtu ofron paralajmërime dhe informata tjera të rëndësishme meteorologjike në lidhje me kushtet klimatike që mund të ndikojnë fluturaket në ajër dhe tokë, ndërtesat dhe pajisjet e aeroporteve, shërbimet e aeroporteve dhe fluturaket në pistë.

Rregulloret